سلام دوباره به زندگیهای کپسولی
کمبود گاز ، صف های خرید نفت و پرکردن کپسول گاز را رقم زد و برخی شهرها را درحالت تعطیل ونیمه تعطیل فرو برد
چندی پیش زمانی که مسئولان از ارائه کوپن و کالا برگ صحبت کردند،برخی از کارشناسان به آنان خرده گرفتند که اقتصادمان به دهه ۶۰ برگشته و روزهای جنگ و کمبود کالا تداعی میشود. حالا نه کوپن آمد نه کالا برگ اما خواب مسئولان برای بازگشت به دهه ۶۰ و عقب رفت عجیب در روزگار جدید، حسابی تعبیر شد، تعبیری که برای مردم سرما زده، چیزی جز پریشان خاطری ندارد.
بوی نفت و نگرانی از کپسولهای خالی نارنجی رنگ پریده و چراغهای نفت سوز قدیمی این روزها مشام یخ زدگان را عجیب پر کرده و صفهای خرید نفت و پر کردن کپسول در زمستان سخت،عجیب توی ذوق میزند.
زمستان سردی که بر چهره کشور نشسته اگر چه روی زمین را سفید کرده اما برخی در این بین روزگار سیاه شدهاند.تصور سفیدی زمین و سیاهی روزگاری نفتی، بدون برق،بدون گاز و بدون کار، بسیار طاقت فرساست.
برخی شهرها در کشور حالت تعطیل ونیمه تعطیل گرفتهاند، مدارس در برخی استانها از جمله تهران، قم و خراسان جنوبی تعطیل و غیر حضوری شده و مسئولان میگویند افت فشار، اما واقع این است که کمبود گاز دردسرهای عظیمی را برای مردم کشور در نقاط مختلف به بار آورده است، جاهایی هم که گاز قطع میشود به دنبال آن بی برقی هم سرک میکشد.همین طور هم کمبود آب. مردم این مناطق اما شاید خیلی فرصت فکرکردن به این مصائب را ندارند زیرا باید برای درامان ماندن از سرما،خود را برای انتظار در صفهای طولانی نفت و دریافت کپسول آماده کنند.این شرایط در حالی است که پیش تر مسئولان وعده داده بودند در نهایت وقتی به پیک سرما برسیم،گاز برخی صنایع را قطع میکنیم نه گاز منزل را، اما عجیب اینکه این وعده مسئولانه هم نقش بر آب شد. بر این اساس مسئولان تصمیم گرفتند از راههای مدبرانه دیگری استفاده کنند مثلا پوشیدن لباسهای بیشتر زمستانی! به عنوان نمونه توصیه عجیب معاون استاندار تهران به کارمندان درباره نحوه حضور در ادارات خبرساز شد. وی گفت: امروز کلیه سیستم های گرمایشی ادارات دولتی تهران خاموش است و یک سوم کارمندان حاضر باید لباس گرم بپوشند!
توزیع رایگان نفت سفید و کپسول ال پی جی
دراین میان خیال آقای وزیر نیز از همه راحت تر است زیرا همه چیز مهیاست، از نفت سفید گرفته تا کپسول ال پی جی.
وزیر نفت در این ارتباط گفت: با قطعی گاز از چند روز گذشته نفت سفید و کپسول گاز مایع توزیع شد وهمچنین نزدیک به ۱۷ هزار بخاری برقی و نفتی از سوی شرکت ملی گاز تدارک دیده شده و توزیع میشود.
جواد اوجی سختیهای موجود در استان خراسان را مثال زد گفت: طی سفری که به خراسان رضوی داشتهایم از بدو ورود به استان جلسهای با استاندار محترم خراسان رضوی آقای نظری داشتهایم و روند گاز رسانی در جنوب خراسان رضوی که روز گذشته برخی از شهرستانها را دچار مشکل کرده بود را دنبال کردیم و الحمدلله در این لحظه که با شما و هموطنان صحبت میکنم خوشبختانه شبکه گاز در سراسر کشور پایدار است و تنها شهرستان تربت جام که نزدیک به ۱۷ هزار مشترک ما از نعمت گاز بی بهره شدند از روز گذشته تا کنون همکاران در شرکت ملی گاز و شرکت پالایش و پخش تمام توان خود را
به کار گرفتهاند.
وی ادامه داد: نزدیک به ۳۶ هزار و ۳۶۵ هزار روستا بالغ بر ۱۲۲۴ شهر در کشور داریم که گستره شبکه گاز رسانی ما نزدیک به ۴۸۰ هزار کیلومتر است که شبکه گاز رسانی بی نظیری در دنیا است.
وزیر نفت خاطر نشان کرد: خوشبختانه در چند روز اخیر با توجه به سرمای شدید که در کشور وجود داشت این مساله مدیریت شد و در حال حاضر تنها تربت جام مشکل گاز دارد که با حضور استاندار و فرماندار این شهر پیگیر این مسأله هستیم همچنین از روز گذشته که قطعی گاز اتفاق افتاد، خوشبختانه نفت سفید و کپسول گاز توزیع شد وهمچنین نزدیک به ۱۷ هزار بخاری برقی و نفتی از سوی شرکت ملی گاز تدارک دیده شده است و توزیع میشود و قول دادهایم خط تقویت انقال از فریمان یا مشهد برای این کشور در نظر گرفته شود تا سال آینده با مشکل مواجه نشویم. در تهران با بهینه مصرف کردن روزانه ۴ تا ۵ میلیون گاز صرفه جوییی شده است و در خراسان رضوی ۲ میلیون متر مکعب صرفه جویی شده است.
قطعی گاز در بعضی از استانها نگران کننده شد
این شرایط در حالی است که افت فشار گاز از یک سو و سرما و یخ بندان در شهرهای شمالی کشور از سوی دیگر شرایط سخت و بحرانی را برای مردم و دولت به وجود آورده است. این وضعیت بغرنج تا جایی پیش رفته که مسئولان امر نسبت به این موضوع هشدار میدهند به طوری که محمدرضا جولایی، مدیر دیسپچینگ شرکت ملی گاز ایران در رابطه با این موضوع گفت: با همین شیوه مصرف، در تأمین سوخت برای مازندران و خراسان رضوی دچار چالش میشویم.
در روزهای گذشته مصرف گاز در بخش خانگی از ۶۸۵ میلیون متر مکعب گذر کرد که تهرانیها به مصرف ۱۴ درصدی نسبت به کل کشور از این میزان ۱۲۵ میلیون متر مکعب در روز مصرف داشتند. اما حالا خبر رسیده گاز ۱۶۰۰ مشترک بدمصرف تهرانی قطع شد خبری که مدیرعامل شرکت گاز استان تهران آن را تأیید کرد و گفت: مصرف گاز در تهران ۱۲۵ میلیون متر مکعب مصرف در روز گذشته بوده است، به همین دلیل گاز ۱۶۰۰ مشترک بدمصرف را در تهران قطع کردیم.
زمستان سخت برای صنایع!
چند هفتهای میشود که زمستان سخت ایران شروع شده و گاز صنایع سهمیهبندی است، این در حالی است که ایران هشدار زمستان سخت اروپا را میداد اما اکنون خود درگیر یک زمستان سخت شده است.
زمستان و قطعی گاز با هم گره خوردهاند و هر سال با شروع فصل سرما شاهد سهمیه بندی گاز و افزایش قیمت حاملهای انرژی هستیم. این موضوع امسال نیز در کشور اجرایی شده و صنایع، گازی برای مصرف ندارند و به ناچار به سوی مازوتسوزی رفتهاند؛ به واسطه مازوت سوزی اما سلامت مردم به خطر افتاده و خسارتهای جبران ناپذیری نیز برای محیطزیست و اقتصاد بر جای خواهد گذاشت.
کلیشه انحرافی رتبه اول ایرانیها در مصرف گاز
زمستان سخت اروپا برای ایران گران تمام شده و اکنون که در حال نوشتن این خطوط هستیم تقریبا تمامی سیستم بوروکراسی و مدارس و دانشگاهها تعطیل شدهاند. شرکت ملی گاز شرایط کنونی را بحرانی ارزیابی کرده و مسئولان اکنون روی صرفهجویی در مصرف گاز از جانب شهروندان مانور میدهند، بدون اینکه به ناکارآمدی سیاستگذاری اقتصادی کشور به ویژه در بخش انرژی اشارهای بکنند.
پرسیدن این سئوالات دیگر تکراری شده، اینکه چگونه کشوری که دارنده دومین و یا سومین ذخایر گاز دنیاست اکنون در تأمین انرژی داخل درمانده شده و نمیتواند سالانه حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب گاز تولید کند و اروپا که واردکننده صرف انرژی است مشکلی از این بابت ندارد، آن هم در شرایطی که بیش از ۴۵ درصد انرژی این کشور وابسته به روسیه بود و اکنون روسیه را از معادلات انرژی خود حذف کرده است. وابستگی آلمان به گاز طبیعی روسیه در سال ۲۰۲۲ حتی تا ۶۰ درصد هم رسید، اما اکنون و تنها طی چند ماه به صفر رسیده بدون اینکه کشور با بحران عجیب و غریبی دست و پنجه نرم کند.
طبق آمارها اکنون مصرف گاز در ایران بین ۶۸۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز است و این در حالیست که تولید کل گاز ایران اکنون در سطح حداکثری است و میزان مصرف با توجه به سرمای شدید نسبت به مدت مشابه سال قبل نزدیک ۱۵۰ میلیون مترمکعب افزایش داشته است. همچنین واردات گاز ترکمنستان که بخشی از گاز استانهای شمالی و شمال شرقی کشور ار تأمین میکرد کاملا قطع شده است و این استانها با توجه به افت فشار گاز انتقالی از جنوب شرایط بحرانی تری را سپری میکنند.
وزیر نفت چندی پیش گفته بود که اکنون «تمام تولید گاز کشور چه از میدانهای مستقل گازی و چه از پارس جنوبی حدود ۹۸۹ میلیون مترمکعب است. اما این مقدار گاز خام است و بعد از جداسازی میعانات گازی کل تولید به ۸۵۰ میلیون مترمکعب رسیده است و طبق گفته وی اکنون حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز ناترازی گاز وجود دارد». با وجود اینکه در حال حاضر گاز تحویلی اکثر صنایع چه در بخش نفت و پتروشیمی و چه در بخش فولاد و سیمان و حتی ادارات دولتی نیز قطع شده باز هم در تامین گاز بخش خانگی کشور مشکل وجود دارد و شهروندان برخی استانها اکنون شبهای سرد زمستان را با محدودیت گاز سپری میکنند.
روسیه که بزرگترین دارنده ذخایر گاز دنیاست سالانه حدود ۷۶۰ میلیارد مترمکعب و آمریکا نیز سالانه بیش از ۹۳۰ میلیارد مترمکعب گاز تولید میکنند. اما تولید آمریکا در حالی بیشتر از ایران است که میزان ذخایر گازی ایران حدود ۵ برابر بیش از آمریکاست. ایران به لحاظ ذخایر گازی سهمی بیش از ۱۷ درصدی از کل ذخایر دنیا را دارد، اما سهم آمریکا تنها بیش از ۵ درصد است. طبق برآوردهای صورت گرفته ایران قرار است تا ۲۰ سال دیگر به تولید سالانه ۵۰۰ میلیارد مترمکعب گاز در سال برسد، یعنی حتی تا ۲۰ سال دیگر نیز ایران به میزان تولید کنونی روسیه نخواهد رسید.
آمارهای گازی ایران نشان میدهد که ایران به لحاظ عددی در رتبههای برتر دنیا قرار گرفته، اما به لحاظ عملی نه تنها هیچ نقشی در بازار گازی بین المللی ندارد .
جالب این است که اتفاقا مصرف انرژی در ایران نسبت به بسیاری از کشورهای حتی کم جمعیت بسیار پایین تر است. مثلا کشورهای نروژ، کانادا، آمریکا، بلژیک، لوکزامبورگ، روسیه، سوئد، فنلاند، جمهوری چک، آلمان، فرانسه، ژاپن و بسیاری دیگر از کشورها از ایران بیشتر انرژی مصرف میکنند و این در حالیست که جمعیت بسیاری از آنها از ایران کمتر است. مثلا جمعیت لوکزامبورگ کلا بالغ بر ۷۰۰ هزار نفر است، اما مصرف سرانه انرژی در این کشور ۶۳ هزار کیلووات ساعت در سال ۲۰۲۱ بوده است؛ یعنی لوکزامبورگ با این جمعیت کم بیش از دو برابر ایران ۸۰ میلیونی انرژی مصرف میکند؛ بنابراین استفاده از عبارت مصرف گاز ایران بیش از ۶ برابر سرانه مصرف گاز دنیاست بدون توضیحات فوق کاملا نادرست و شبهه برانگیز است. دلیل این موضوع اگر این نیست که مردم ایران پرمصرف هستند بلکه این است که سهم گاز در تولید انرژی ایران تقریبا از همه کشورها بیشتر است. وقتی از ناکارآمدی سیاست گذاری سخن میگوییم بخشی از آن مربوط به همین ترکیب سوخت در تولید انرژی است.