بافت تاریخی شیراز که ارزش و اعتبار فرهنگی و قدمت آن بر کسی پوشیده نیست، طی سالهای اخیر پس از گذر از فراز و نشیبهایی، وارد چالش دیگری شده است.
بافت تاریخی شیراز که ارزش و اعتبار فرهنگی و قدمت آن بر کسی پوشیده نیست، طی سالهای اخیر پس از گذر از فراز و نشیبهایی، وارد چالش دیگری شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی و تحلیل خبر جنوب فارس- مدتی است که اظهار نظرهای متعددی پیرامون وضعیت بافت از گوشه و کنار شنیده میشود اما فارغ از جهتگیریهای موجود، این عرصه تاریخی نیازمند دست نجاتبخشی است که آن را از وضع موجود به شرایط مطلوب سوق دهد. از سوی دیگر طرح توسعه حرم و همجواری بافت تاریخی با محدوده اجرای طرح، به یک پیچ تاریخی تبدیل شده و طی این سالها چالشهای فراوانی به همراه داشته است. به گفته کارشناسان، این دو نیازمند علاوه بر همجواری فیزیکی باید تابعی از همجواری معنوی را نیز داشته باشند. در این میان آنچه اهمیت دارد این است که بازسازی تملک یا تخریب، باید به منظور بازسازی حریم و با در نظر داشتن حفظ و احیای هویت تاریخی بافت انجام شود نه به منظور بازارسازی و سودجویی اقتصادی . کاری که در گذشته در اطراف حرم شکل گرفته است. اکنون آنچه ضروری و فوری به نظر می رسد، وجود یک طرح یکپارچه شهری، مستقل و شفاف است که جامعیت داشته باشد و مسئولان امر و متولیان، علاوه بر احیای بافت، پاسخگوی مشکلات و آسیبهای احتمالی بافت تاریخی شیراز نیز باشند. طرح توسعه شاهچراغ زمانی مطرح شد که فضای فیزیکی حرم، به عنوان قطب زیارتی جوابگوی تعداد زائران نبود، پس از آن توسعه حرم شکل گرفت و تاکنون سه طرح در این زمینه تعیین شده که طرح ۵۷ هکتاری بیش از سایرین مورد توجه قرار گرفت. اما باید به این نکته توجه داشت که طرح ۵۷ هکتاری، به این معنی نیست که ۵۷ هکتار از محدوده اطراف حرم، تملک یا تخریب می شود و اکنون طبق تازه ترین تصمیمگیری، تنها یک و نیم هکتار جهت توسعه حرمین شریفین شیراز -سید علاءالدین حسین(ع) و احمد ابن موسی(ع) اختصاص مییابد. لغو تفویض اختیار طرح تفصیلی حرم از استان فارس! موضوع جدیدی که بافت تاریخی و طرح توسعه حرم شاهچراغ را با چالش مواجه میکند، تصمیم وزیر راه و شهرسازی مبنی بر لغو تفویض اختیار طرح ۵۷ هکتاری به استان فارس است. این در حالی است که این اختیار در سفر هیات دولت به فارس محول شده و مصوبه این سفر است. مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی کشور در نامهای به بهادری جهرمی دبیر هیأت دولت، از او خواست که تفویض اختیار به استان فارس درباره طرح ۵۷ هکتاری پیرامون حرم حضرت شاهچراغ (ع) به منظور حفظ بافت تاریخی شیراز لغو شود. مهرداد بذرپاش در این نامه خطاب به بهادری جهرمی آورده است: یکی از مصوبات سفرهای استانی هیأت وزیران به استان فارس در تاریخ مهر ماه سال ۱۴۰۰ در رابطه با تفویض اختیار تصویب طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم شاهچراغ از شورایعالی شهرسازی و معماری به شورای برنامهریزی و توسعه استان است. بند اشاره شده از این قرار است؛ تهیه و تصویب طرح تفصیلی مجموعه ۵۷ هکتاری حرم شاهچراغ (ع) از طرف شورایعالی شهرسازی و معماری به شورای برنامهریزی و توسعه استان تفویض شود. در همین راستا شورایعالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ ۰۴/۰۷/۱۴۰۱ مصوبه مذکور را پیرو مصوبات پیشین خود در خصوص طرح بافت پیرامون حرم شاهچراغ (ع)، مورد بررسی قرار داد و مقرر کرد که دلایل توجیهی ضرورت تصویب طرح در شورایعالی شهرسازی و معماری ایران به هیأت محترم وزیران انعکاس یابد تا شرایط بازنگری مصوبه سفر استانی فراهم شود. به نظر وزیر راه: محدوده مذکور به لحاظ اهمیت تاریخی و معنوی آن، دارای شأن ملی و فراملی بوده و ضروری است هرگونه طرح در خصوص آن، به تصویب بالاترین نهاد حاکمیتی در حوزه شهرسازی و معماری برسد. هشتم اسفند سال گذشته نیز، فرزانه صادق مالواجرد، دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری ایران با ارسال نامهای خطاب به مدیران کل دبیرخانه این شورا و دفتر ترویج معماری طراحی شهری و بافت های واجد ارزش، پیرامون مصوبات سفر هیئت دولت به فارس، با اشاره به مصوبه «تفویض اختیار تصویب طرح تفصیلی پیرامون حرم مطهر حضرت شاهچراغ از شورایعالی شهرسازی و معماری به شورای برنامه ریزی و توسعه استان فارس» خواستار مکاتبه جهت لغو این مصوبه، سلب اختیار تصمیم گیری از استان و بازگشت آن به شورای عالی شهرسازی شد. در این نامه آمده است: «با توجه به مفاد مصوبات پیشین شورایعالی شهرسازی و معماری شامل مصوبه مورخ ۱۳۹۴/۷/۲۲ (تصویب طرح تفصیلی بافت فرهنگی-تاریخی شیراز) و مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۸۵ (تعیین سیاستهای طرح تفصیلی بافت پیرامون حرم حضرت شاهچراغ) همچنین با توجه به اهمیت طرح مذکور از منظر حفاظت از مصادیق معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی، حفاظت از هویت معنوی و مذهبی محدوده و بافت فرهنگی -تاریخی شهر شیراز، مقرر شد دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری پس از انجام بررسی های لازم «ضرورت تجدید نظر در بند ۱۵ مصوبه سفر استانی و لزوم تصویب نهایی طرح در شورایعالی شهرسازی و معماری» را طی مکاتبهای به دفتر هیئت محترم دولت اعلام نماید. تصمیمگیری برای بافت تاریخی و توسعه حرم کماکان به عهده استان فارس است در این زمینه امیرحسین جمشیدی، مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس در گفتگو با خبرنگار فارس اعلام کرد که درخواست لغو مصوبه از سوی دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری طی نامه ای به هیئت دولت ارسال شده اما هنوز اتفاقی نیفتاده و تصمیم گیری در خصوص بافت تاریخی همچنان در اختیار استان است. شورای عالی شهرسازی حق تصمیمگیری برای دولت را ندارد به دنبال اظهار نظر وزیر راه و درخواست لغو اختیار بافت تاریخی از استان فارس، جعفر قادری، نماینده مردم شیراز واکنش نشان داد و تاکید کرد که تفویض اختیار برای بافت تاریخی شیراز مربوط به دولت است. وی بیان کرد : شورای عالی شهرسازی و معماری زیر مجموعه هئیت دولت می باشد و حق تصمیم گیری برای دولت را ندارد و اینکه بخواهد مصوبه دولت را حق وتو کند قابل دفاع نیست. قادری ادامه داد: این شورا فقط می تواند نظر خود را به دولت ارایه دهد اما تصمیم گیری نهایی در اختیار دولت است، بنابراین تا زمانی که مصوبه دولت لغو نشده، روال سابق ادامه دارد. بخشهایی که عناصر تکدانه وجود دارد ثبت ملی شوند نه همه بافت نماینده شیراز، در خصوص ثبت ملی بافت تاریخی اظهار داشت: باید با ملاحظه بیشتری به این مسئله ورود کرد چرا که اگر کل بافت ثبت ملی شود محدودیت های برای زندگی مردم ایجاد می کند باید با مطالعه و دقت بیشتر این مسئله انجام شود. قادری گفت: بهتر است بخشی از بافت که عناصر تک دانه در آن موجود است به عنوان ثبت ملی باشد و بخش فرسوده بافت که ارزش میراثی ندارد بهسازی شود تا زندگی در بافت جریان پیدا کند.